QuickScan

Screeningsinstrument voor leerlingen met handschriftmoeilijkheden
 
De QuickScan-Handschift is ontwikkeld vanuit bestaande meetinstrumenten en op basis van beschikbare evidentie.
De volledige beschrijving van de totstandkoming van de QuickScan kun je vinden in: 
van Bommel-Rutgers, I., de Vries, L., van Hartingsveldt, M. J., Overvelde, A. (2022). Samen Aan de Slag met Schrijven. Evidence-based groepsinterventie voor handschriftontwikkeling in groep 3 en 4 (paragraaf 8.2.1).
 
We geven hier een samenvatting:

Leerkrachten geven aan behoefte te hebben aan een screeningsinstrument waarmee leerlingen met schrijfmoeilijkheden eenvoudig geselecteerd kunnen worden (Van Bommel-Rutgers et al., 2022). 

In de wetenschappelijke literatuur is in maart 2021 gezocht naar beschikbare meetinstrumenten om leerlingen met handschriftmoeilijkheden te selecteren. Hierbij zijn drie vragenlijsten, twee meetinstrumenten en twee schrijftaken geselecteerd.

Van de drie gevonden Nederlandse vragenlijsten is alleen de Schoolvragenlijst voor Leerkrachten (School Questionnaire for Teachers (SQT) (Smits-Engelsman et al., 1995) geschikt. Deze vragenlijst bestaat uit 10 vragen en er wordt aan de leerkracht gevraagd een cijfer te geven voor het schrijven. De SQT is een betrouwbaar en valide meetinstrument en wordt in Nederland toegepast (Overvelde et al., 2011; Overvelde & Nijhuis-Van der Sanden 2019).

Van de beschikbare Nederlandse meetinstrumenten voor groep 3-8 zijn de Systematische Opsporing Schrijfproblemen (SOS-2-NL) (Smits-Engelsman, van Bommel-Rutgers, Van Waelvelde, 2014) en de Beknopte beoordelingsmethode voor kinderhandschriften (BHK) (Hamstra-Bletz, De Bie & Den Brinker, 1987) gevonden. Omdat de BHK alleen normen m.b.t. de leesbaarheid voor groep 4 en 5 heeft en de normen dateren uit 1987, wordt de SOS-2-NL geadviseerd boven de BHK (Bieber et al., 2016). De SOS-2-NL kan individueel en in een groep afgenomen worden.

Daarnaast zijn er twee anderstalige schrijftaken gevonden om leerlingen te screenen op handschriftmoeilijkheden waarvan de alfabettaak (Berninger & Rutberg, 1992) geschikt is om te differentiëren tussen goede en zwakke schrijvers (Rosenblum, 2005; Overvelde et al., 2011). Deze schrijftaak is niet genormeerd voor de Nederlandse populatie.

Omdat er geen eenvoudig screeningsinstrument is gevonden heeft de expertgroep SchrijvenNL in 2021 een standaard schrijftaak ontworpen waarmee leerkrachten op eenvoudige en snelle wijze een groep leerlingen kunnen screenen op handschriftmoeilijkheden: de QuickScan-Handschrift

Deze practice-based QuickScan-Handschrift (versie 2024) bestaat uit drie onderdelen: 1) het overschrijven van een standaardtekst inclusief 2) het meten van pijn en/of vermoeidheid middels een smileyometer en 3) het schrijven van alle letters van het alfabet, de dubbelklanken en de cijfers. 

Er zijn drie versies van de QuickScan-Handschrift:

a)  QuickScan-Startklaar voor het schrijven voor leerlingen van groep 2

b) QuickScan-Handschrift voor leerlingen van groep 3-4

c) QuickScan-Handschrift voor leerlingen van groep 5-8

Alle drie de versies zijn via deze link gratis te downloaden:  https://www.schrijvennl.nl/xx/quickscan/

De psychometrische eigenschappen van de QuickScan voor leerlingen van groep 3-4 (validiteit en betrouwbaarheid) worden door Masterstudenten van Avans+ onderzocht. Deze resultaten zullen eind 2025 hier gepubliceerd worden.

Literatuur:
Berninger, V. W., & Rutberg, J. (1992). Relationship of finger function to beginning writing: application to diagnosis of writing disabilities. Developmental Medicine and Child Neurology, 34(3), 198-215.
Bieber, E., Smits-Engelsman, B. C., Sgandurra, G., Cioni, G., Feys, H., Guzzetta, A., & Klingels, K. (2016). Manual function outcome measures in children with developmental coordination disorder (DCD): Systematic review. Research in Developmental Disabilities, 55, 114-131.
Hamstra-Bletz, L., de Bie, J., & den Brinker, B. P. L. M. (1987). Beknopte Beoordelingsmethode voor Kinderhandschriften (Concise Assessment Scale for Children’s Handwriting). Swets & Zeitlinger.
Overvelde, A., van Bommel-Rutgers, I., Bosga-Stork, I., van Cauteren, M., Halfwerk, B., & Smits-Engelsman, B. C. (2011). KNGF Evidence Statement Motorische schrijfproblemen bij kinderen. Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie, 121, 1-65.
Overvelde, A., & Nijhuis-van der Sanden, M. W. (2019). Basiskennis. In A. Overvelde & M. W. Nijhuis-Van Der Sanden (Eds.), Aan de slag met handschriftonderwijs - over het belang van leren schrijven met de hand. Boom uitgevers.
Rosenblum, S. (2005). Using the alphabet task to differentiate between proficient and nonproficient handwriters. Perceptual and Motor Skills, 100(3), 629-639.
Smits-Engelsman, B. C. M., van Galen, G. P., & Michels, C. G. J. (1995). De leerkracht beoordeeld: Inschatting van schrijfvaardigheidsproblemen en motorische achterstand bij basisschoolleerlingen [Teachers’ assessment of the motor proficiency level and motor writing skills of elementary school pupils]. Tijdschrift voor Onderwijsresearch, 20, 285-299.

 

 

 

 

Contact SchrijvenNL

SchrijvenNL.nl@gmail.com

© 2013 Alle rechten voorbehouden.

Mogelijk gemaakt door Webnode